Władysław II Wygnaniec (1105 - 1159)
Pierworodny syn Bolesława Krzywoustego i jego pierwszej żony Zbysławy, córki księcia kijowskiego Świętopełka II. Urodzony w 1105 r., poślubił ok. 1125 r. niemiecką księżniczkę, Agnieszkę. Małżeństwo to miało zapewnić Polsce kontakty z opozycją niemiecką, w obliczu konfliktu z cesarzem Lotarem. Niewykluczone, że już wtedy Władysław otrzymał własną dzielnicę na Śląsku. Po śmierci Krzywoustego w 1138 r., obok Śląska właśnie, który został jego dzielnicą dziedziczną, objął dzielnicę senioralną z Krakowem i Gnieznem oraz zwierzchnictwo nad lennymi księstwami pomorskimi. Władysław przeniósł się do Krakowa, zabierając z sobą zaufanego biskupa Roberta (pierwszy przypadek tego typu w dziejach polskiego Kościoła), który zmienił katedrę wrocławską na krakowską. Z początku podporą rządów Władysława był jego wuj, Piotr Włost, człowiek niezwykle bogaty, fundator wielu klasztorów i kościołów. W 1141 r., dowiedziawszy się o decyzjach wiecu łęczyckiego z udziałem Salomei, Bolesława Kędzierzawego i Mieszka Starego, zawarł sojusz z wielkim księciem kijowskim Wsiewołodem Olegowiczem i jeszcze w tym samym roku Rusini najechali i spustoszyli Mazowsze. Po śmierci matki juniorów, Salomei, Władysław wznowił działania wojenne i zajął południową część jej dzielnicy. Pod koniec 1145 r. Władysław wyłupił oczy i obciął język Piotrowi Włostowi, skonfiskował jego dobra, a rodzinę skazał na wygnanie. Kronika o Piotrze Włoście przypisuje tragiczny los wielmoży intrydze Agnieszki, żony Władysława, ale rzeczywistym powodem wymierzenia tak okrutnej kary była najprawdopodobniej zdrada Piotra, czyli przejście do obozu juniorów. Część związanego z Piotrem możnowładztwa opuściła księcia i przeszła na stronę juniorów. W 1146 r. uderzył na dzielnicę Mieszka, juniorzy schronili się w Poznaniu. Podczas oblężenia został on obłożony klątwą przez arcybiskupa gnieźnieńskiego, Jakuba ze Żnina. W końcu nadeszła odsiecz i oddziały Władysława poniosły całkowitą klęskę. Pozostawiwszy w oblężonym teraz z kolei przez juniorów Krakowie żonę i dzieci, pozbawiony w kraju wsparcia, udał się w poszukiwaniu pomocy najpierw do Czech, a później do Konrada III, któremu złożył uroczysty hołd, prosząc go jako zwierzchnika o udzielenie pomocy przeciw braciom. Po nieudanej interwencji z Niemiec wziął udział w krucjacie (1147-49). Mimo działalności dyplomatycznej Agnieszki nie udało mu się już odzyskać władzy. Także wyprawa cesarza Fryderyka I Barbarossy w 1157 r. nie umożliwiła mu jej odzyskania. Umarł na wygnaniu prawdopodobnie 30 maja 1159 r.
|
 |
