|
Kazimierz II Sprawiedliwy (1138 - 1194)
Urodzony między 1122 a 1125 r., zmarł 13 lub 14 III 1202 r.; drugi syn Bolesława Krzywoustego i Salomei, córki hrabiego Bergu, Henryka; przyrodni brat Władysława Wygnańca oraz rodzony Bolesława Kędzierzawego, Henryka Sandomierskiego i Kazimierza Sprawiedliwego; ożeniony z córką króla węgierskiego Beli II - Elżbietą, z którą miał dwóch synów: Odona i Stefana, a także najprawdopodobniej trzy córki, a po jej śmierci z córką wielkiego księcia kijowskiego Izasława - Eudoksją, z którą miał trzech synów: Bolesława, Mieszka i Władysława oraz dwie córki; od 1138 r. książę wielkopolski, w latach 1173-77 i 1198-1202 książę krakowski i zwierzchni książę Polski. W testamencie otrzymywał od ojca zachodnią część Wielkopolski (dzielnicę poznańską) i podlegał władzy zwierzchniej Władysława, przeciwko któremu spiskował wraz ze swym bratem Bolesławem Kędzierzawym i matką Salomeą. Uczestnik buntu juniorów przeciwko Władysławowi, wygnanemu z kraju w 1146 r., potem bliski sojusznik feudałów saskich, jak np. Albrecht Niedźwiedź, z którym brał udział w krucjacie przeciwko Pomorzu Zachodniemu w 1147 r. Po śmierci Bolesława Kędzierzawego 5 I 1173 r. Mieszkowi przypadł zgodnie z testamentem ojca tron wielkoksiążęcy w Krakowie. Nie rezydował on tam jednak, a rządy w jego imieniu sprawował tam kasztelan Henryk Kietlicz. Dzięki licznemu potomstwu Mieszko mógł prowadzić zakrojoną na szeroką skalę politykę dynastyczną. Przeciwko Mieszkowi zawiązała się opozycja złożona z panów krakowskich, niezadowolonych z jego rządów, brata Kazimierza Sprawiedliwego, syna Odona i Bolesława Wysokiego, której udało się wygnać Mieszka z tronu krakowskiego i osadzić na niej Kazimierza Sprawiedliwego. Mieszko udał się do Czech i zabiegał o wsparcie cesarza Fryderyka I Barbarossy w odzyskaniu władzy w Polsce. Jedyne zewnętrzne poparcie otrzymał jednak tylko od księcia zachodniopomorskiego Bogusława. Zmobilizowawszy także swych wielkopolskich stronników z arcybiskupem gnieźnieńskim Zdzisławem na czele opanował w 1181 r. znaczną część Wielkopolski, której południowo-zachodnią część wydzielił Odonowi. W 1191 r. opanował przejściowo Kraków, korzystając z zaangażowania Kazimierza w walki na Rusi, ale po jego powrocie musiał z niego ustąpić. Po jego śmierci w 1194 r. Mieszko ponowił starania o odzyskanie tronu krakowskiego, ale możnowładcy krakowscy wybrali Leszka Białego, a bitwa nad Mozgawą (13 IX 1195 r.) pozostała nierozstrzygnięta i Mieszko zaczął zabiegać o tron krakowski na drodze dyplomatycznej. Porozumiał się on z wdową po Kazimierzu - Heleną i za cenę zwrotu jej Kujaw (zajętych przezeń w 1193 r.) i uznania jej syna Leszka Białego za następcę tronu Mieszko odzyskał władzę w Krakowie, którą sprawował aż do swej śmierci w 1202 r., rezydując jednak w Kaliszu, gdzie został pochowany w ufundowanej przez siebie kolegiacie św. Pawła.
Urodzony w 1138 r., zmarł 5 V 1194 r.; najmłodszy syn Bolesława Krzywoustego i córki hrabiego Bergu, Salomei, przyszedł na świat najprawdopodobniej tuż przed śmiercią ojca; rodzony brat Bolesława Kędzierzawego, Mieszka Starego i Henryka Sandomierskiego; żonaty z czeską księżniczką Heleną, córką księcia znojemskiego Konrada II z dynastii Przemyślidów; miał kilku synów, m.in. Leszka Białego i Konrada Mazowieckiego; od 1166 r. książę na Wiślicy, od 1177 r. książę krakowski i zwierzchni książę Polski, od 1186 r. książę kujawski i mazowiecki. Od śmierci matki w 1144 r. pod opieką Bolesława Kędzierzawego. W 1157 r. musiał udać się na dwór Fryderyka Barbarossy jako zakładnik i gwarant lojalności Bolesława, skąd powrócił w 1161 r. Po śmierci Henryka Sandomierskiego w 1165 r., który przed śmiercią zapisał swe księstwo Kazimierzowi, otrzymał on jako swe władztwo terytorialne jedynie niewielki obszar wokół Wiślicy. Po wypędzeniu z kraju Mieszka Starego w 1177 r. Kazimierz został powołany na tron krakowski, na którym panował do śmierci w 1194 r. Pragnąc pozyskać duchowieństwo, nadał mu liczne przywileje w 1180 r. na zjeździe w Łęczycy. W 1181 r. uchronił się przed próbą powrotu na tron krakowski, podjętą przez Mieszka Starego, a dla umocnienia swego panowania uznał w 1184 r. zwierzchnictwo cesarskie. W 1189 r. interweniował na Rusi na rzecz wypędzonego przez Węgrów księcia halickiego Włodzimierza Jarosławowicza. W 1191 r. chwilowo pozbawiony władzy przez Mieszka Starego, odzyskał ją jednak jeszcze tego samego roku przy pomocy posiłków ruskich. W 1193 r. zorganizował wyprawę przeciw Jaćwingom. Po powrocie z niej zmarł nagle podczas uczty, co wzbudziło podejrzenie o zatrucie. Pochowany w katedrze w Krakowie.
|