Zygmunt II August (1520 - 1572)

Urodzony 1 VII 1520 r. w Krakowie, zmarł 7 VII 1572 r. w Knyszynie; synZygmunta Starego i włoskiej księżniczki Bony Sforzy; w 1543 r. ożeniony z córką Ferdynanda I Habsburga, Elżbietą, po jej śmierci zawarł w 1547 r. potajemne małżeństwo z Barbarą Radziwiłłówną, po której śmierci ożenił się w 1553 r. z siostrą swojej pierwszej żony, Katarzyną Austriacką; od 1522 r. wielki książę litewski, od 1529 r. król polski, koronowany w 1530 r., objął rządy na Litwie w 1544 r., a w Koronie w 1548 r. Początek jego rządów był wypełniony walką o uznanie związku z Barbarą Radziwiłłówną, któremu sprzeciwiała się jego matka Bona, a wraz z nią szlachta i magnateria koronna. Pod wpływem Radziwiłłów właśnie król zawarł w 1549 r. przymierze z Habsburgami, które przewidywało udzielanie sobie wzajemnej pomocy w razie buntu poddanych. Oparcie dla jego rządów stanowiła w pierwszych latach grupa magnatów z hetmanem Janem Tarnowskim i kanclerzem Samuelem Maciejowskim na czele. Pragnąc uniknąć starcia z opozycją szlachecką, Zygmunt August nie zwoływał przez cztery lata sejmu w okresie 1559-1562. Zabiegi dyplomacji polskiej doprowadziły w 1561 r. do poddania Inflant Polsce i Wielkiemu Księstwu Litewskiemu, co spowodowało wybuch wojny z Moskwą. W tej sytuacji król przeszedł na sejmie piotrkowskim w 1562/63 r. na stronę szlachty opowiadającej się za reformami (m.in. egzekucją dóbr królewskich). W 1569 r. uchwalono unię lubelską, dającą początek Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Wojna o Inflanty zakończyła się zaś w 1570 r. trzyletnim zawieszeniem broni. Zygmunt August, sam starannie wykształcony, przejawiał zainteresowanie literaturą, sztuką i nauką i zapraszał na swój dwór wybitnych twórców (np. Jana Kochanowskiego czy Łukasza Górnickiego). Zainicjował prace przy przebudowie zamku dolnego i katedry w Wilnie, a także Zamku Królewskiego w Warszawie. Był miłośnikiem tkactwa artystycznego (arrasy wawelskie), złotnictwa i haftów. Pochowany został w katedrze na Wawelu.

Sigismund Augustus (1520-1572), the son of Sigismund the Old and Bona Sforza, crowned king of Poland and grand duke of Lithuania in 1529, during his father's lifetime. He assumed power in 1548. He supported the reformatory movement of the gentry. The result was the re-seizure of royal lands and the setting up of a standing army. A supporter of tolerance, he prevented persecution and religious wars, for, as he declared in the Seym: "I am not the king of your consciences." He had no sons or daughters to inherit the throne, therefore he strove to consolidate Poland's links with Lithuania on the basis of a real union. He achieved this aim - the Union of Lublin of 1569 - three years before his death. His romantic love and marriage to Barbara Radziwillowna, and the latter's coronation was in contravention of the dynastic interests and reasons of state. The king built a large fleet and incorporated Livonia into the Polish-Lithuanian state. He was a Renaissance man, a well educated protector of science and learning which flourished under his reign.