Jan II Kazimierz Waza (1609 - 1672)

Urodził się 22 III 1609 r., zmarł 16 XII 1672 r. Przyszły król miał bardzo barwną przeszłość. Jan Kazimierz brał udział w wojnie trzydziestoletniej jako pułkownik wojsk cesarskich. Oskarżony przez Francuzów o szpiegostwo, dwa lata spędził w więzieniu (lata 1638-1640). W 1643 r. trafił do zakonu jezuitów w Rzymie. Po trzech latach (1646 r.) z rąk papieża otrzymał godność kardynała. Gdy się okazało, że za tytułem nie idą żadne apanaże, szybko zrzekł się tytułu i powrócił do Polski. Tron polski objął w bardzo trudnej dla kraju chwili - cała Ukraina objęta była już powstaniem Chmielnickiego. Po elekcji (20 XI 1648 r.) i koronacji (17 I 1649 r.) nowy król stanął przed problem rozwiązania kwestii kozackiej. Jeszcze nie zakończono jednej wojny gdy, Rzeczpospolitą zaatakowała Moskwa (w 1654 r.), a następnie rozpoczął się potop szwedzki (1655 r.). Jan Kazimierz został zmuszony opuścić na kilka miesięcy granice Rzeczypospolitej. Odsunięcie realnej groźby rozbioru państwa przez sąsiadów przyszło drogo opłacić. Traktatami wielawsko-bydgoskimi (19 IX 1657 r.) Polska zrezygnowała z lenna pruskiego, a elektor brandenburski Fryderyk Wilhelm I uzyskał suwerenność Prus Książęcych w zamian za odstąpienie od Szwedów. W 1658 r. z Rzeczpospolitej wyrzucono arian, oskarżanych o sprzyjanie Szwedom. Za panowania Jana Kazimierza pojawiły się pierwsze symptomy rozpadu ustroju Rzeczypospolitej. W 1652 r. sejm został zerwany przez liberum veto. Próby reform, szczególnie pomysł wyboru króla za życia poprzednika (vivente rege), spotkały się ze zdecydowanym sprzeciwem szlachty. Rokoszanie pod wodzą Jerzego Lubomirskiego, hetmana polnego i marszałka wielkiego koronnego (stąd rokosz Lubomirskiego) w bitwach pod Częstochową (1665 r.) i Mątwami (1666 r.) pobiły armię królewską. Król nie widząc możliwości porozumienia się ze swymi poddanymi, abdykował 16 IX 1668 r. Jan Kazimierz przeniósł się do Francji, gdzie zmarł. W 1675 r. ciało króla przewieziono do Polski i złożono na Wawelu.

John Casimir (1609-1672), the son of Sigismund III Vasa and Constance of Habsburg, half-brother of Ladislaus IV, the second husband of the latter's widow, Marie Louise de Gonzague, who formed a strong pro-French party at the royal court. During his reign Poland fought heavy wars with Muscovy and Sweden (the latter referred to in Polish history as the Swedish deluge), and against a Cossack uprising in the Ukraine. The Swedish army captured most of Poland and the king had to leave the devastated country. According to John Casimir, the reason for the disasters that befell Poland was weak royal power and the gentry's licence. But his attempts at introducing reforms provoked a civil war, called Lubomirski's rebellion, in 1665. Disillusioned, John Casimir abdicated in 1668 and left for France. He died in Nevers.