Władysław III Warneńczyk
(1424 - 1444)

Urodzony 31 X 1424 r., zmarł 10 XI 1444 r. pod Warną, od 1434 r. król polski, a od 1440 r. król węgierski; syn Władysława Jagiełły i Zofii Holszańskiej. Koronowany na króla Polski jako dziesięcioletni chłopiec już w 1434 r., jako małoletni pozostawał pod opieką rady królewskiej. W 1438 r. interweniował na Śląsku, udzielając poparcia kandydaturze swego brata Kazimierza, obranego przez stronnictwo husyckie na króla Czech. Na zjeździe w Piotrkowie 8 XII 1438 r., pozostawał jednak pod ogromnym wpływem biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego. Przyjąwszy 8 III 1440 r. koronę węgierską, ofiarowaną mu po śmierci Albrechta II Habsburga, wyruszył w końcu marca na Węgry, pozostawiając w Polsce dwóch namiestników (dla Wielkopolski i Małopolski). Na Węgrzech uwikłany w nierozstrzygniętą wojnę ze stronnikami wdowy po Albrechcie, Elżbiety, i jej syna Władysława Pogrobowca, koronowanego także na króla Węgier. We wrześniu 1443 r. wyruszył na czele ok. 25-tysięcznej armii przeciw Turkom. W wyniku tej wyprawy zawarto 1 VIII 1444 r. 10-letni rozejm z Turkami, niezwykle korzystny dla Węgier. Pod naciskiem legata papieskiego Cesariniego, dążącego do nowej wyprawy przeciw Turkom, Władysław zerwał 4 VIII 1444 r. rozejm i rozpoczął wojnę z sułtanem Muradem II. 10 XI 1444 r. poniósł dotkliwą klęską i zginął pod Warną (Bułgaria). Miejsce, gdzie znajduje się symboliczny nagrobek Władysława III Warneńczyka, to katedra wawelska.

Ladislaus of Varna (1424-1444), crowned king of Poland in 1434, and king of Hungary in 1440; the son of Ladislaus Jagiello and Sophia of Holszany. Since he ascended the Polish throne at the age of ten, the country was ruled in his name by Cardinal Zbigniew Olesnicki. The accepting of the Hungarian crown involved Ladislaus directly in a war with the Turks, who were a threat to Hungary. Encouraged by the papal legate, the young king set out against the Turks at the head of a small, poorly prepared army. In the decisive battle fought at Varna on 10 November 1444, the anti-Turkish forces were routed and Ladislaus slain. Ladislaus is one of the best known rulers of medieval Poland. His defeat on the battlefield of Varna gave rise to a legend about a young king who died in a war between two different civilisations.

Symbolika obrazu:
-bardzo młody władca (ulegał licznym wpływom; w Polsce: kardynała Zbigniewa Oleśnickiego, na Węgrzech: Jana Hunyady'ego - wojewody i potężnego magnata oraz legata papieskiego - Juliana Casariniego),
-cała postać jest ukazana w specjalny sposób - jako "rycerz na opak": miecz wisi przy prawym (a nie lewym boku), co podkreśla nienaturalnie wyłamana dłoń,
-kopia bojowa (nadmiernych rozmiarów) wbrew zasadom spoczywa w lewej (a nie w prawej) dłoni,
-na piersi widnieją potrójne, węgierskie krzyże, ale na sercu spoczywa srebrny orzeł Jagiellonów,
-wraz z tym władcą kończy się średniowiecze, dlatego ostatni raz w poczcie Matejko dał władcy bogaty płaszcz spinany klamrą (taki sam krzyż pojawił się na mieczu Chrobrego - to kolejny symbol zamknięcia pewnej epoki).