Uprawnienia niepełnosprawnych pracowników.


Niepełnosprawnemu pracownikowi przysługują przywileje. Są one korzystne z punktu widzenia pracownika, ale niekorzystnie wpływają na chęć pracodawców do zatrudniania osób niepełno­sprawnych. Liczne ulgi i uprawnienia, bowiem obniżają wydajność pracy, powodują trudności organizacyjne w zakładzie pracy i wy­wołują negatywne postawy współpracowników.

1. Czas pracy

Czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Jeśli jednak pra­cownik jest zaliczony do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, jego czas pracy nie może przekraczać 7 go­dzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Pracownik może na swój wniosek zrezygnować z tego przywileju, gdy wyrazi na to zgodę lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracow­ników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę. Koszty tych badań ponosi pracodawca. Osoba niepełnosprawna ponadto nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nad­liczbowych. Tak ustalonego wymiaru czasu pracy nie stosuje się do osób zatrudnionych przy pilnowaniu. Pracodawca ma obowiązek uwzględnić wskazany wyżej wymiar czasu pracy od dnia następującego po przedstawieniu przez pracownika orze­czenia o niepełnosprawności. Stosowanie obniżonych norm cza­su pracy nie powoduje obniżenia wynagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości, a stawki godzinowe ulegają pod­wyższeniu.

2. Przerwa w pracy

Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Wynosi ona 15 minut i jest wliczana do czasu pracy.

3. Dodatkowy urlop wypoczynkowy

Osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do tego urlopu nabywa się po przepracowaniu roku po dniu orzeczenia jednego ze stopni niepełnosprawności. Urlop ten nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów. Jeśli wymiar urlopu dodatkowego przysługującego na podstawie przepisów odrębnych jest niższy niż 10 dni roboczych, zamiast niego należy się 10-dniowy urlop dodatkowy przysługujący osobie niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

4. Zwolnienie od pracy

Osobie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełno­sprawności przysługuje prawo do zwolnienia od pracy z zachowa­niem prawa do wynagrodzenia:

a) w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku (przy czym łączny wymiar tego zwolnienia oraz 10-dniowe-go urlopu dodatkowego nie może przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym),

b) w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeśli czyn­ności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy. Obowiązkiem pracodawcy jest wydzielenie lub zorganizowa­nie odpowiedniego stanowiska pracy z podstawowym zapleczem socjalnym dla osoby zatrudnionej, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utraciła zdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku. Stanowisko to musi być zorganizowane nie później niż w okresie trzech miesięcy od daty zgłoszenia przez tę osobę gotowości przystąpienia do pracy. Zgłoszenie gotowości przystąpienia do pracy powinno nastąpić w ciągu miesiąca od dnia uznania za osobę niepełnosprawną (nie ma to zastosowania, gdy wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było naruszenie przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przez pracownika z jego winy lub jego stanu nietrzeźwości).

Jeśli pracodawca nie dopełni tego obowiązku w terminie, obo­wiązany jest wpłacić na PFRON kwotę w wysokości 15-krotnego przeciętnego wynagrodzenia.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. nr 123, póz. 776 z później­szymi zmianami).



Pomoc ze środków publicznych osobom niepełnosprawnym podejmującym i prowadzącym działalność gospodarczą.


l. Osoba niepełnosprawna bezrobotna lub poszukująca pra­cy może otrzymać pożyczkę na rozpoczęcie działalności gospodar­czej albo rolniczej. Pożyczki tej udziela starosta ze środków PFRON-u. Nie może ona przekraczać 30-krotności przeciętnego wynagrodze­nia. Warunki udzielenia i spłaty pożyczki oraz wysokość stopy oprocentowania są określane w umowie zawieranej przez zaintere­sowanego ze starostą. Na wniosek pożyczkobiorcy starosta umarza pożyczkę do wysokości 50% pod warunkiem prowadzenia działal­ności gospodarczej albo rolniczej przez okres, co najmniej 24 miesięcy oraz po spełnieniu pozostałych warunków umowy. W przypadku, gdy pożyczkobiorca znalazł się w trudnej sytuacji materialnej lub losowej, starosta może (na wniosek zainteresowa­nego): odroczyć termin spłaty pożyczki, rozłożyć spłatę na raty, umorzyć spłatę w części albo w całości, jeśli pożyczka stała się wymagalna.

2. Osoby niepełnosprawne prowadzące działalność gospo­darczą albo własne lub dzierżawione gospodarstwo rolne mogą otrzymać ze środków PFRON-u dofinansowanie do wysokości 50% oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuo­wanie działalności, jeśli:

- nie korzystały z pożyczki na rozpoczęcie działalności gos­podarczej udzielanej przez starostę,

- spłaciły taką pożyczkę albo została ona w całości umorzona. Dofinansowanie to następuje na podstawie umowy zawartej przez starostę z zainteresowanym.

3. Osobom niepełnosprawnym podejmującym po raz pierw­szy działalność gospodarczą PFRON finansuje:

1) 75% składek na ubezpieczenie emerytalne - w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnospraw­ności,

2) 50% składek na ubezpieczenie emerytalne - w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełno­sprawności,

3) 50% składek na ubezpieczenie wypadkowe - w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

Składki na ubezpieczenia społeczne są finansowane przez PFRON za okresy miesięczne przez okres roku, na wniosek osoby niepełnosprawnej podejmującej działalność gospodarczą. Po upły­wie tego okresu osoby niepełnosprawne podejmujące działalność gospodarczą mogą składać wnioski o objęcie finansowaniem składek na ubezpieczenie na kolejne okresy roczne.

Osoby z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełno­sprawności zwolnione są z obowiązku opłacania składki na ubez­pieczenie zdrowotne od dodatkowych przychodów z prowadzonej działalności pozarolniczej, jeżeli:

1) uzyskują przychody z tej działalności w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub

2) opłacają podatek dochodowy w formie karty podatkowej. Jeżeli działalność pozarolnicza stanowi jedyne źródło przy­chodu tych osób, składka opłacana jest w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. nr 123, póz. 776 z później­szymi zmianami), ustawa z dnia 23 stycznia 2003 r. o po­wszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdro­wia (Dz.U. nr 45, póz. 391).