Rycheza Lotaryńska/ Ryksa (Rixa)
(ok. 993 - 1063)

Rycheza Lotaryńska (Richeza, Richenza), zwana również Ryksą (Rixa) (ur. ok. 993, zm. 21 marca 1063 w Brauweiler) - królowa Polski jako żona Mieszka II, zwana błogosławioną. Była córką palatyna reńskiego Erenfrieda Ezzona i Matyldy, córki Ottona II, siostry Ottona III. Lata młodości spędziła najprawdopodobniej w klasztorze w Kwedlinburgu (lub w Gandersheim). Na mocy jednego z postanowień zjazdu w Merseburgu w 1013 roku została poślubiona przez Mieszka II Lamberta, co stanowić miało przypieczętowanie zawartego wówczas pokoju. Urodziła ona Mieszkowi syna Kazimierza, który został później władcą Polski (Kazimierz Odnowiciel), oraz dwie córki - Gertrudę i drugą, której imię nie jest znane. W 1025 roku wraz z mężem została koronowana na królową Polski. Pod koniec 1031 roku, w związku z zaistniałą sytuacją polityczną (objęcie władzy przez Bezpryma i ucieczka Mieszka II do Czech), zdecydowała się na wyjazd z Polski (z podobnych przyczyn kraj w 1037 opuścił jej syn Kazimierz I Odnowiciel). Udała się do Niemiec, zabierając insygnia królewskie i cały majątek (insygnia znalazły się na nowo w kraju wraz z powrotem Kazimierza Odnowiciela). Możliwe, że powróciła na krótko do Polski po śmierci Mieszka II w 1034 roku. Do końca życia używała tytułu królewskiego. Wraz z synem Kazimierzem Odnowicielem dążyła do wzmocnienia władzy monarszej oraz do odbudowania osłabionego aparatu państwowego po powstaniu ludowym i buncie Miecława. W 1047 wstąpiła do klasztoru benedyktyńskiego w Brauweiler koło Kolonii, który był fundacją jej rodziców. Przebywała w nim do śmierci. Śmierć Rychezy odbiła się szerokim echem w Niemczech. Jej zgon zapisało co najmniej 5 nekrologów. Nekrolog brunwilerski zapisał następujące słowa (w tłumaczeniu polskim): "Zmarła najsławniejsza Rycheza królowa Polski, córka fundatorów, której pamięć obchodzi się uroczyście". Prawdopodobnie zdecydowała, że chce być pochowana w Brauweiler. Została jednak pochowana w Kolonii, w kolegiacie Panny Marii ad Gradus, której była dobrodziejką. W Niemczech jest uważana za osobę świątobliwą. Została uznana przez lud za błogosławioną i jest czczona jako błogosławiona Rycheza. Jej wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 21 maja.

Richeza of Lotharingia (also called Richenza and Rixa; b. ca. 995/1000 - d. Saalfeld, 21 March 1063), was a German noblewoman by birth member of the Ezzonen dynasty and by marriage Queen of Poland. After she returned to Germany after the deposition of her husband in 1031, she became later a nun and today is reverencied as Blessed Richeza of Lotharingia. Through her three known children, she became in the direct ancestress of the eastern rulers of the Piast, Rurikid and Árpád dynasties. Three of her Árpád descendants were Saints: Elisabeth, Landgravine of Thuringia, Kinga, Duchess of Kraków and Princess Margaret of Hungary, and one was Beatificated like her: Jolanta Helena, Duchess of Greater Poland. ... Richeza was buried in Köln's church of St. Maria ad Gradus and not, as she had wished, in Brauweiler.

Symbolika obrazu:
-Rycheza była intrygantką, co Matejko przedstawił w spojrzeniu królowej,
-laska w dłoni to swoista "różdżka sprawiedliwości",
-lewa ręka wolna (gotowa do skarcenia, uderzenia, pogrożenia lub uchwycenia czegoś),
-Rycheza była apodyktyczna i pełna pretensji, bardzo łatwo wpadała w złość.